Velayet Nedir ?
Velayet; anne ve babanın küçüklerin , eğitimi , bakımı, malları hakkında koruma ve temsil edilmesini sağlayan anne ve babanın sahip oldukların haklara denir. Velayet ile birlikte anne babalar çocukların hem şahıs hem de malvarlıklarına ilişkin hem sorumluluk hem de yetki elde eder.
Velayet Kimdedir?
Velayet, çocuğun evlilik birliği içerisinde doğması ile birlikte anne ve babaya ait olur. Onun dışında kimseye velayet verilmez. Yani; amca,dayı,hala,teyze vs. velayet hakkına sahip olamaz. Bu kişiler şartların oluşması durumunda vasi olabilirler.
Velayet, evlat edinme yöntemi ile de kurulabilir. Evlat edinme , hukuk sistemimizde geniş haklarla donatılmıştır. Evlat edinme ile birlikte çocuk üzerinde anne ve babanın velayet ilişkisi doğar.
Çocuk evlilik dışında doğmuş olması durumunda velayet anneye aittir. Ancak; babanın tanıma, babalık davası gibi hallerde velayet babaya da ait olur.
Boşanma ile Velayet Sona Erer Mi?
Velayet, çocuğun ergin olması, anne ve babanın ölümü ve boşanma ile sona erer. Boşanma durumunda hakim reşit olmayan çocukların velayetine ilişkin karar verir. Bu durumda anne ve babadan biri ile çocuk ile velayet ilişkisi devam ederi.
Velayet Kurulmasına Nasıl Karar Verilir?
Hakim boşanma ile birlikte velayetin kimin üzerinde kalacağına karar verir. Hakim burada takdir hakkını kullanır. Hakimin, çocuğun yaşını, eğitim durumunu, geleceği üzerindeki etkisini, anne ve babanın durumunu da göz önünde bulundurarak karar verir. Öncesinde sosyal hizmet uzmanı, psikolog, pedogog anne , baba ve çocukla görüşerek bir uzman raporu hazırlar ve hakime sunar. Hakim tüm unsurları hesap ederek takdir hakkını kullanır.
Hakim Velayete Karar Verirken Çocuğu Dinler Mi?
Velayet konusunda hakimin geniş takdir yetkisi vardır. Uzman görüşü alınırken görevli kişiler çocuğu dinler ve raporuna sunar. Raporu yazan psikolog, pedogog ve sosyal hizmet uzmanı çocuğun kimde kalabileceğine ilişkin görüşünü de belirler. Hakim de çocuğu dinler. Çocuğun fikrini alır. Kiminle kalmak istediğini sorar. Uygulamada ve Yargıtay yerleşik içtihatlarında genelde 7 -8 yaş ve üzeri çocukların dinlenilmesinin faydalı olacağı kanaati hakimdir.
Velayetin Değiştirilmesi İçin Dava Açılır Mı?
Boşanma ile birlikte çocuğun velayetinin kimde olduğu bellidir. Velayeti elinde bulunduran , çocuk üzerine sorumluluğu vardır. Çocuğun yararına aykırı şekilde davranan velayeti elinde bulunduran kişiye karşı taraf velayetin değiştirilmesi davası açabilir. Çocuğun ahlakına uygun olmayan yerde yaşaması, kötü muamele, kötü yaşam tarzı gibi nedenler çocuğun velayetinin değiştirilmesi için haklı nedenlerdir.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Velayet İlişkisi Nasıl Belirlenir?
Anlaşmalı boşanma davasında ,taraflar ortak iradelerini bir protokole bağlayarak dava dilekçesi ile dava açar. Söz konusu protokolde zorunlu unsurlardan birisi de çocuklara ilişkin velayetin belirlenmesidir. Ayrıca; velayeti elinde bulundurmayan kişinin görüş zamanları da yazılmalıdır. Anlaşmalı boşanma davasında, hakim tarafları dinlemek zorundadır. Tarafların ortak iradeleri ile boşanmaya karar verdiği anda boşanmaya karar verir.
Velayet Davasında Görevli Mahkeme Neresidir?
Velayet davasında görevli mahkeme aile mahkemesi, aile mahkemesinin olmadığı yerlerde asliye hukuk mahkemesidir.
