Sanayileşme ile birlikte kentsel nüfus oranın artması , kadının özgürleşmesi, ekonomik yaşamda meydana gelen krizler , insanların yalnız yaşama isteği gibi birçok nedenler günümüzde boşanma sayılarını artırmaktadır. Boşanma sayılarının artmasının birçok nedeni olduğu gibi yapılan araştırmalarda daha çok metropol şehirlerde yaşayan ve genç evli çiftlerin boşandığı görülmektedir. Tabi burada ekonomik sıkıntılar ve insanların birbirini anlama tahammülsüzlüğü gibi sebepler çiftlerin boşanmalarına neden olmaktadır.
Anlaşmalı boşanma , tarafların anlaşarak evliliklerini mahkeme huzurunda beyanları ile son verdikleri bir durumdur. Boşanma çekişmeli (anlaşmasız) ve anlaşmalı ( çekişmesiz) olarak iki şekilde gerçekleşebilmektedir. Anlaşmalı boşanmasını tarafların daha çok tercih edilmesinin sebebi sürecin hızlı bir şekilde sonlandırma isteğidir. Zira; çekişmeli boşanma davası anlaşmalı boşanma davasına göre daha uzun ve stresli geçmektedir. Dolayısıyla tarafları bu süreç daha da olumsuz etkilediği için anlaşmalı boşanma davası tercih edilmektedir.
Türk Medeni Kanunu'nun 166/3 maddesi anlaşmalı boşanmaya ilişkin hüküm olarak düzenlenmiştir. Bu hüküm ile anlaşmalı boşanma belirli şartlara bağlanmıştır.
Anlaşmalı Boşanma Şartları
Türk Medeni Kanunu'nun 166/3 maddesi : '' Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz. '' Buna göre anlaşmalı boşanma davasının şartları şunlardır;
Evlilik En az 1 Yıl Sürmüş Olması Anlaşmalı boşanma davasının açılabilmesi için, evliliğin başlangıcından (nikah tarihi) itibaren 1 yıllık sürenin geçmesi gerekmektedir. Aksi halde anlaşmalı boşanmaya karar verilemez.
Eşlerin Birlikte Başvurması
Eşler birlikte veya vekillerin vasıtasıyla hazırladıkları protokolü mahkemeye sunması ile anlaşmalı boşanma davası açılır.
Hakimin Eşleri Bizzat Dinlemesi
Anlaşmalı boşanmanın bir şartı da hakimin, eşleri bizzat dinlemesi gerekmektedir. Burada hakim tarafların iradeleri ile boşanmaya karar verip vermediğini , bir tarafın baskı altında mı bu kararı verdiğini bizzat görmek için dinler.
Taraflar velayet , nafaka , tazminat konularında anlaşması gerekir.
Anlaşmalı boşanma davasının sonuç doğurabilmesi için eşlerin evliliğin mali ve çocukların durumuna ilişkin konularda karar vermelidir. Bu şekil de hakim önüne gelen protokol veya eşlerin talepleri konusunda boşanma kararı verecektir. Çocuklara ilişkin olarak velayet konusunun belirlenmesi; mali konular da ise nafaka , tazminat ve diğer malvarlığı konularında tarafların anlaşması gerekmektedir.
Anlaşmalı Boşanma Davası Tek Celsede Biter Mi ?
Anlaşmalı boşanma davası, çekişmeli boşanmasına göre daha hızlı sonuçlanmaktadır. Taraflar kendileri veya avukatı aracılığıyla hazırladıkları anlaşmalı boşanma protokolünü dava dilekçesi ile birlikte mahkemeye sunar ve dava açılır. Bu süreçte avukat aracılığıyla dosya takip edilir ve duruşma günü verilir. Duruşmaya eşlerin birlikte katılması zorunlu olup, hakim tek celsede kararını verir. İstisnai durumlarda ikinci celseye de sarkabilir. Ancak; genelde tek celsede karar verilir. Bu süreçler ortalama 1 ay gibi kısa sürede sonuçlanır.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Hakim Ne Sorar ?
Anlaşmalı boşanmada hakim eşleri bizzat dinler. Burada amaç eşlerden birinin baskı altında kalıp kalmadığını görmek ister. Eşlerden biri baskı altında anlaşmalı boşanmaya sürüklenmişse hakim boşanmanın reddine karar verir. Bundan sonra boşanma çekişmeli boşanma olarak devam eder.
Çekişmeli boşanma davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemeleri yetkili iken anlaşmalı boşanma davaları konusunda yetki sorunu yoktur.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Görevli Mahkeme Neresidir?
Anlaşmalı boşanma davalarında görevli mahkeme, Aile mahkemelerinin bulunduğu yerlerde bu mahkemeler , Aile mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde ise Asliye hukuk mahkemeleridir.
Anlaşmalı boşanma için taraflar ortak iradeleri ve anlaştıkları konular belli olduğu için aslında ortada bir ispat durumu söz konusu değildir. Dolayısıyla hakim, tarafların iradesi doğrultusunda kanuni çerçevede karar verir. Bu yüzden tarafların; tanık, görüntü gibi delillerin sunmasına gerek yoktur.
Anlaşmalı boşanma davasında tarafların ortak iradeleri ile oluşturduğu anlaşma protokolü son derece önemli olup; tarafların eksik düzenledikleri hususlar ileride telafisi olmayan zararlar oluşturabilmektedir. Bu yüzden özellikle protokol oluşturulurken avukat desteği önemlidir. Bunanla birlikte davanın hızlı sonuçlandırılması için de bu konuda uzman boşanma avukatı ile çalışmak gerekmektedir.
